Kedilerin ortalama yaşam ömrü 15 yıldır ama artık veteriner hekimlikte yeni kullanılan ilaçlar ve teşhis yöntemleri sayesinde bu sınır artık geçilmeye başlanmıştır. Kedilerin yaşam ömründe nadiren de olsa 20 yaşına kadar yaşayanlarda görülmektedir. Biz veteriner hekimler için önemli olan kedinin yaşlanma sırasında kedinin yaşam kalitesini yükseltebilecek önlemleri almaktır. Sizlere bu konudan bahsedeceğim. Aslında kedilerde büyüme başlangıçta hızlıdır orta yaşta yavaşlama eğilimi gösterir. On yaşından sonra yaşlanmaya ait semttomlar belirginleşir, 20 yaşına kadar yaşayan bir kedi bir asır yaşamış sayılır. Veteriner hekim düzenli peryot bakımında aşağıdaki hususlar muhakkak gözden geçirilmelidir.
Yaşlılık belirtileri şunlardır:
- kaslar ve eklemler esnekliğini kaybeder sertleşir.
- yaşlılıktan dolayı tırnak bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
- gözler zayıflamaya başlar ve eski canlılığını yitirebilir.
- kulaklar keskinliğini kaybeder.
- çok su içmeye başlarlar.
- bakımlı olan ipek gibi tüylerde donuklaşma görülür tüylerde kalınlaşma azalır.
- iştahta azalma görülür.
- böbrek rahatsızlıklarına yakalanma ihtimali artmaktadır.
- yaşlılıga bağlı olarak kemiklerde kalsiyum eksikliğine bağlı olarak defermasyonlar oluşabilir.
- öncelikle yaşlanmalarda diş taşları ve ağız sağlıgı önemlidir dişetlerinde çekilmeler gözlenmektedir.
- kedilerde sindirim zaten yavaştır yaşlılıkla beraber kabızlık şikayetleri artmaktadır.
- kaliteli mama kullanımı özellikle yaşlı kedilerde önemlidir haftada bir yaş konserve ilavesi önemlidir.
- yaşlı kedilerde vücutta özellikle karaciğer, kalp, böbrek, idrar yolları enfeksiyonları, beyinde değişiklikler olabilir.
- uyku eğilimi fazladır o nedenle hareketliliği sağlamak amacıyla oyun oynama tavsiye edilir.
- yaşlı kedilerde depresyon ve ankisiyete belirtileri karşılıklı veteriner hekim görüşmeleriyle çözümlenir amaç yaşam enerjisinin verilmesidir.
- yaşlı kediilerde olası davranış değişiklikleri dikkatli olarak takip edilmelidir.
- yaşlı kedilerde diş taşları düzenli olarak tedavi edilmeli, diş etlerindeki kanamalarda acil tedavi gerekmektedir ayrıca çürük dişlerin tedavi yapılması gerekmektedir çünkü diş taşları ve çürükler midede özellikle ülser oluşumunu tetiklemektedir.
- yaşlı kedilerde aşırı mama verimi kilo almaya neden olmakta, aşırı beslemeler böbreğin fazla yüklenmesine yol açmaktadır bu da idrar kesesinde taş oluşmasına neden olmaktadır.
- yaşlı kedilerde sık kabızlıklarda tıbbi sıvı parafin, zeytinyağı, osmalak süspansiyon kedi nane otu , hairball kontrollü mamalar, yaş konserveler önerilmektedir.
- beslenmede yaşlanma ile birlikte daha az kimilerinde zayıf olan sindirme nedeniyle daha fazla kaloriye ihtiyaç duyabilirler.
- hergün aynı miktarda yemek yiyen kediniz hareketsiz ise obezite olabilir dolayısıyla hareket ve egsersiz şarttır.
- kedinizde vücut muaynelerinde elinize bir beze geliyorsa özellikle koltuk altındaki lenflerde acil veteriner hekim görmelidir. Bu beze oluşumu memelerde de olabilir erken müdahale onun yaşam ömrünü ve kalitesini yükseltecektir.
- kediniz izin veriyorsa haftada bir dişlerinin fırçalanması önemlidir.
- yaşlı kedilerde kaslarda atrofiyeler gözlenmektedir bu durumda egsersiz tavsiye edilmektedir.
- muaynelerde refleks kontrolleri önemli bir yer tutmaktadır.
- gözlerde muayne ışıklı olarak yapılmaktadır.
- ayak refleksi muaynesi dikkatli yapılmalıdır.
Yaşlı kedilerde beslenme kuralları:
- taurin ilavesi yapılmalıdır tablet olarak alımı tavsiye edilir.
- yaşlılıkta yalnızca et ve balıkta bulunan bazı yağlara ihtiyaç duyarlar.(hayvansal ve bitkisel yağlar)</span>
- su sağlıklı beslenmenin temelidir.
- karbonhidratlar lif kaynağıdır.(pirinç,makarnapatates,kurumama)
- kediniz dengeli besleniyosa mineral madde eksikliği çekmez (kalsiyum-iyot-mangan-çinko-bakır-sodyum-potasyum-fosfor)
- a-e-d-k-kolin-folik asit-niasin-pantotenik asit-b1-b6-b2- a(vitamini sadece tereyağda, karaciğerde, yumurta sarısında bulunur) Balık yağlarında a vitamini yoğundur,vücutlarında üretildiğinden c vitaminine gereksinim duymazlar. Güneş ışınlarında kediler derilerinde d vitamini üretirler yaşlı kedilerde güneş ışığı o nedenle önemlidir.
B1 vitamini (sütte,tahılda,yumurta,karaciğerde) vitaminler yaşlı kedilerde önemlidir eksikliklerinde veya fazlalıklarında deyişik hastalıklara neden olabilir. Özellikle fazla ciğer verilen kedilerde a vitamini fazlalığı, yağlı balıklara ton, palamut vs beslenme e vitamini eksikliklerine yol açar.
Unutmayın ki, yaşlılarda aşırı balık yağı kemik hastalıklarına neden olmaktadır. Yaşlı kedilerde konserve tavsiye etmekteyiz ama onların hareketsizliklerinde daha az besleme öngörülmektedir bazı mama firmaları 7 yaş üstü kedilerde özel kod mamalar üretmektedir veya özel rahatsızlıklara yönelik prescription diet mamalar kullanılmaktadır prescription mamaların yaş konserveleride bulunmaktadır C/D,K/D,A/D vs gibi bu ürünler sadece veteriner hekimler tarafından reçeteyle kedi sahiplerine önerilmektedir.
Yapılması gereken kan testleri:
Özellikle 10 yaş üstü kedilerde yılda bir kan testi en azından basit bir hemogram önerilmektedir. İleri kan testlerinde karaciğer enzim testleri sgot-sgpt önem arz etmektedir.
Yapılması gereken idrar testleri:
İdrarda ph ölçümü, kristalleşme şikayete bağlı olarak belli aralıklarla yapılmasında fayda vardır.
Kedi sahibinin yapması gereken muayeneler:
- Burun (nemli, yumuşak,kadifemsi olmalı yeşil veya akıntı olmamalıdır hapşırma olamamalıdır, hırıltılı solunum olmamalıdır.)
- Kulaklar (kulak içleri pembe renkte olmalı koyu renkli kötü kokulu bir yagğ birikintisi olmamalıdır haftada bir kulak kanalının dış kısımları özel solüsyonlarla temizlenmelidir)
- Gözler (parlak olmalı göz bebeklerinde renk deyişimleri olmamalıdır, gözde akıntı ayrıca üçüncü göz kapağı görünmemelidir sakın göz bebeğine dokunmayınız)
- Deri (parlak olmalı ama ilerlemiş yaşlarda 17-18 matlaşma olabilir,deride lokal dökülmeler olmamalıdır.)
- Ağız ve Dişler (haftada bir fırçalanmalı, diş etleri soluk pembe renkte olmalı, diş taşları bulunmamalı, dişlerde çürük olmamalıdır. Unutmayınız kedilerde diş taşı olgularında kusma görülür)
- Vücut (kedinizin derisindeki her türlü şişliği her çıkıntıyı dikkatlice inceleyiniz) şüphelenme durumunda veteriner hekiminize başvurunuz.
- Özellikle yaşlı kedilerde tedavi edilmeyen ağır ishal ve kusma olgusu en çok korktuğumuz klinik tablodur. Hızlı bir şekilde vücudun hızla su kaybetmesine neden olarak kollapsa sonrasında böbreklerin tahrip olması nedeniyle ölüme bile sebep olabilir.
DİKKAT!
Diş sorunlarında kediniz ağzına pati atma eğilimi içinde olabilir. Yaşlı kedilerde tükürük bezleri tıkanırsa dilin altında salya kisti oluşmasına neden olabilir, bu kistlerin veteriner hekim tarafından boşaltılması gerekmektedir. Jinekolojik olarak yumurtalık kistleride en çok karşılaştığımız olgudur. Ultrason taramaları yapılmalıdır. Kronik böbrek rahatsızlıkları kanla tespit etmekteyiz gerekirse ultrason ve radyoloji dikkatli bir muayene gerektirmektedir. Kanlı idrar, idrarı yapamama, sık tuvalete gitmek, bağırma, ileri seviyelerde bitkinlik durumunda hekime gidilmelidir. Unutulmaması gereken en önemli konu böbreklerin yaşalanmaya bağlı olarak kedilerde ilk belirti veren olgulardır, o yüzden veteriner kedi pet sağlığında en yoğun hasta kaybını böbrek hastalıklarında yaşamaktayız. Yaşlı kedilerde denge kayıplarında ilk akla gelmesi gereken rahatsızlık kulak olmalıdır. Yine yaşlı kedilerde kalp rahatsılıkları görülebilir, en önemli belirti çabuk yorulma, diş etlerinin mavileşmesi, derin derin soluma, anemi durumlarında derhal beslenme gözden geçirilmelidir. Ve yaşlı kedilerde özellikle su alımınıartırmak için ister konserve ister kuru olsun, kedinizin mamasına su ekleyiniz. Filtre edilmiş, distile su veya şişe suyu veriniz, aromalı buz küpleri yapılabilir.
Stres faktörleri yaşlı kedilerde idrar kesesi duvarında irritasyona yol açabilir öncelikli olarak stres faktörleri azaltılmalıdır. Bunun için kendilerine ait alanlar temin edilmelidir, alan eksikliklerinde tehtit altında kendilerini hissedebilirler ve bu da sistitis oluşumuna neden olabilir.
Ve unutmayın ki, kedilerde uzun yaşamın sırrı, yaşam kalitesinin artırılmasına yönelik klinik beslenmeden geçmektedir.
"Kedim 7 yaşını geçti gitmeme gerek yok" kültürüyle asla olamaz. Öncelikli olarak yaşlılık daha fazla bakım gerektirir ve bir veteriner hekimin görevi asıl yaşlılıkta başlamaktadır. O yüzden en azından yılda bir veteriner hekim muayenesini talep ediniz yukarıda yazmış olduğum kontrolleri kendisinden dikkatli ve detaylı bir muayne isteği olarak TALEP EDİNİZ
